تراز در آزمون وکالت و نحوه سنجش داوطلب در این فیلم آموزشی توضیح داده شده است.
تراز ملاک رتبه‌بندی داوطلبان آزمون وکالت از سال 1392 بوده است. آشنایی با نحوه محاسبه نمره خام و مفهوم تراز در آزمون وکالت، یکی از دغدغه‌های داوطلبین است که در این فیلم آموزشی آزمون وکالت سعی شده به این پرسش پاسخ داده شود.
آزمون کنکور وکالت 1392، سال تغییر معیار رتبه‌بندی از نمره میانگین به نمره تراز بود. در روش قبلی (رتبه‌بندی بر اساس نمره میانگین)، سؤالات ارزش یکسانی داشتند و پاسخگویی به سؤال آسان، متوسط و یا سخت، میانگین داوطلبان را به طور یکسان تحت تأثیر قرار می‌داد. اما در رتبه‌بندی براساس معیار تراز، هر سؤال ارزش مخصوص به خود را دارد. به عبارت دیگر سؤال آسانی که همه می‌توانند به آن جواب دهند دارای ارزش کمتر و سؤال‌های متوسط و سخت تر ارزش بالاتری دارند. بر اساس مفهوم تراز در آزمون وکالت، پاسخ‌دهی به سؤالی ارزش بیشتری خواهد داشت که بسیاری از داوطلبین نتوانسته باشند به آن پاسخ دهند.
همچنین با وجود ضریب برابر، دروسی که اکثریت بالایی از داوطلبان در آن میانگین خوبی کسب می‌کنند ارزش به مراتب کمتری از درسی دارد که میانگین کل داوطلبان در آن پایین‌تر است.
اهمیت سطح علمی داوطلب برای بالا رفتن تراز در کنکور وکالت
نمره تراز ارتباط مستقیمی با سطح علمی داوطلبان و تعداد شرکت‌کنندگان دارد؛ به عبارت دیگر هرچه سطح علمی شرکت‌کنندگان بالاتر باشد، کسب نمره تراز بالاتر، سخت‌تر می‌شود. همچنین هرچه تعداد شرکت‌کنندگان بیشتر شود، تراز معیار مناسب‌تری خواهد بود.
بر همین اساس معمولاً شرکت‌کننده‌ای که معدل بالاتری دارد، تراز نمره بهتری خواهد داشت؛ لیکن در موارد استثنایی و خاص ممکن است خلاف آن اتفاق بیفتد؛ علت آن نیز ضعف داوطلب در یک یا دو درس خاص است که منجر به کاهش «تراز نمره کل» او خواهد شد و معیار تراز در آزمون وکالت به ضرر رتبه نهایی او خواهد شد.
در این ویدئو از سری فیلم‌های آموزشی کنکور وکالت، به چگونگی محاسبه تراز و ملاک‌های مؤثر در آن پرداخته شده است. در این آموزش سعی شده است مفهوم تراز در آزمون وکالت به سادگی شرح داده شود. در ادامه این فایل مباحث تئوری این مبحث برای استفاده بیشتر ذکر شده است.
فرمول محاسبه تراز در آزمون وکالت
برای به دست آوردن تراز در آزمون وکالت ابتدا باید نمره خام داوطلب یا همان میانگین در هر درس محاسبه شود. نحوه محاسبه میانگین بسیار ساده است و با توجه به فرمول زیر حساب می‌شود:
میانگین = (۳× تعدادکل سؤال‌ها)/(تعداد پاسخ های غلط – ۳× تعداد پاسخ‌های درست)
در این روش همه سؤال‌ها ارزش یکسانی داشته و پاسخگویی به سؤال آسان، متوسط و یا سخت میانگین داوطلب را یکسان تحت تاثیر قرار می‌دهد. همچنین برای محاسبه آن فقط اطلاعات خود داوطلب کافی است.
کمترین نمره خام %۳۳.۳۳- (در فرض اشتباه بودن تمام پاسخ‌ها) و بیشترین نمره خام %۱۰۰ (در فرض صحت تمام پاسخ‌ها) خواهد بود.
سپس تراز هر درس طبق فرمول‌های زیر محاسبه می‌شود:
در فرمول زیر، نحوه محاسبه تراز کل دیده می‌شود.
نمره تراز کل به عوامل مختلفی بستگی دارد:
۱- نمره خام
۲- ضرایب دروس
۳- سطح دشواری سؤال‌ها
۴- تعداد داوطلبان شرکت‌کننده در آزمون
۵- میانگین کل شرکت‌کنندگان
برای درک بهتر این مسئله، کارنامه دو نفر از داوطلبان آزمون وکالت سال 1392 در تصویر زیر نشان داده شده است:
همان‌طور که مشاهده می‌شود، آنچه که تعیین‌کننده رتبه بوده، معیار تراز است و نه معدل کل و میانگین. داوطلب با تراز بالاتر با وجود میانگین پایین‌تر رتبه بهتری کسب کرده است.
تراز زمانی دانش افراد را به طرز صحیحی محاسبه می‌کند که چند خصوصیت را در بر گیرد؛
الف: منابع آزمون مشخص باشد
اختلاف نظر اساتید و منابع شناخته شده نباید به ایجاد دو پاسخ صحیح در یک سؤال شود، برای مثال در یکی از آزمون‌ها، سؤالی طرح شده بود که که طبق قانون مدنی یکی از گزینه‌ها و طبق نظر دکتر کاتوزیان گزینه دیگری پاسخ سؤال بود. یا از قوانین خاصی سؤال‌های متعددی طراحی شود که پاسخ‌های مختلفی از دیدگاه اساتید مختلف داشته باشد. منبع درس متون فقه که مجموعه فیلم آموزشی کامل آن توسط تیم سافت درس تهیه شده و می‌توانید خلاصه هر فصل را ببینید و نسبت به خریداری آن اقدام کنید، کتاب تحریرالوسیله امام خمینی است.
ب: استاندارد بودن سؤال‌ها
استاندارد از دو منظر ماهوی و شکلی قابل بررسی است. از نظر ماهوی اگر سؤال‌ها استاندارد نباشند، تعداد کمی از داوطلبین پاسخ می‌دهند و همین امر باعث می‌شود سؤال‌های غیر استاندارد ارزش تراز بالایی پیدا کنند و نقش بخت و اقبال در آزمون بالا برود. غیر استاندارد بودن سؤال‌ها از نظر شکلی یعنی حجم متن سؤال و گزینه‌ها و زمان تفکر و پاسخ‌دهی با فرصتی که داوطلب در اختیار دارد متناسب نباشد.
ج: سؤال‌ها بر اساس آسان، متوسط و دشوار دسته بندی شده باشد
اما معمولاً به طور دوره‌ای سؤال‌ها برخی دروس تماماً سخت یا تماماً آسان و متوسط است و این تناسب رعایت نمی‌شود. برای مثال درس حقوق مدنی در آزمون امسال تعداد سؤال‌های سخت بسیاری داشت که هرکدام حاوی نکات ظریفی بود و نیازمند دقت بیشتری بود.
د: رعایت بارم بندی سؤال‌ها و تفکیک فصول توسط طراح یا طراحان سؤالات هر درس آزمون
لازم است بارم‌بندی صحیحی برای دروس اعمال شود و سؤال‌ها روی یک مبحث خاص تمرکز نداشته باشد. برای مثال در یکی از آزمون‌ها، درس اصول فقه حاوی سؤال‌های متعددی از مباحث مفهوم و تخصیص بود. از آن جا که ممکن است داوطلبان معمولاً بر اساس بارم‌بندی پیشبینی شده به مطالعه دروس بپردازند، تمرکز سؤال‌ها بر روی یک یا چند مبحث می‌‌تواند ناعادلانه باشد و روند صحیح تعیین داوطلبین دارای شرایط قبولی را مختل کند.